Loãng xương nguyên phát và loãng xương thứ phát là gì?

Loãng xương được chia thành 2 loại là nguyên phát và thứ phát. Vậy, loãng xương nguyên phát và loãng xương thứ phát là gì? Cùng tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây.

Loãng xương nguyên phát là gì?

Bệnh lý loãng xương nguyên phát được định nghĩa là tình trạng mất cân bằng bệnh lý của quá trình tiêu và tạo xương. Từ đó gây nên sự thiếu hụt khối lượng xương liên tục. Cuối cùng dẫn đến dễ gãy xương. Có đến 95% nữ giới và 80% nam giới mắc loại bệnh lý này. 

Loãng xương nguyên phát là tình trạng đặc trưng bởi sự tăng mức độ mỏng xương. Đây là quá trình phát triển bình thường và liên quan đến thời kỳ mãn kinh cũng như tuổi cao. Loại loãng xương này được chia làm 2 typ: typ 1 và typ 2. Xem thêm: Canxi cho người loãng xương loại nào tốt

Tìm hiểu về loãng xương nguyên phát typ 1

Loãng xương týp 1 thường xảy ra ở phụ nữ sau mãn kinh. Nguyên nhân dẫn đến bệnh lý này là do sự gia tăng hoạt động của các tế bào hủy xương. Cùng với đó là sự suy giảm nồng độ estrogen trong máu. Thiếu hụt estrogen có liên quan đến việc tăng giải phóng các cytokine, chẳng hạn như interleukin (IL) -1 và IL-6. Những cytokine này có tác dụng kích thích tế bào hủy xương.

Độ tuổi sau mãn kinh từ 50 đến 55 thường hay mắc loại loãng xương này. Các tổn thương như gãy xương đùi, gãy lún xương sống hay xốp xương, giòn xương là những tổn thương thường gặp.

Loãng xương nguyên phát typ 2 

Hay còn gọi là loãng xương do tuổi tác, ảnh hưởng đến cả nam và nữ. Cơ chế bệnh sinh của sự suy giảm khối lượng xương là do giảm hấp thu canxi và giảm chức năng của các tế bào tạo xương. Tuy nhiên, nguyên nhân gây mất xương là không rõ ràng do quá trình mất xương không liên quan đến sự gia tăng hoạt động của tế bào hủy xương.

Loãng xương thứ phát là gì?

Bệnh lý loãng xương thứ phát được định nghĩa là khối lượng xương thấp cùng với sự thay đổi vi kiến ​​trúc trong xương. Từ đó, dẫn đến nguy cơ gãy xương tăng lên khi có bệnh lý hoặc thuốc có từ trước. Loãng xương này có thể xuất hiện ở phụ nữ trước và sau mãn kinh và ở nam giới. Có đến 30% phụ nữ sau mãn kinh và 50 đến 80% nam giới được phát hiện có các yếu tố nguy cơ góp phần gây loãng xương thứ phát khi tiến hành đánh giá các nguyên nhân cơ bản của bệnh.

Nguyên nhân của loãng xương thứ phát có thể do các rối loạn lâm sàng cụ thể gây ra. Nó bao gồm nhiều bệnh lý nội tiết và bệnh di truyền gây ra mật độ chất khoáng của xương thấp. Hoặc các bệnh lý dạ dày, bệnh gan mạn tính gây giảm hấp thu dinh dưỡng hay các bệnh lý về xương khớp, cột sống. 

Ngoài ra, nhiều loại thuốc có liên quan đến những thay đổi trong quá trình tái tạo xương. Điều này có thể dẫn đến mất chất khoáng của xương như glucocorticoid, lợi tiểu kéo dài….

Loãng xương thứ phát do glucocorticoid

Thường gây xốp  xương, diễn ra gồm hai giai đoạn: Giai đoạn 1 là giai đoạn mất nhanh, xương mất nhanh trong năm đầu. Giai đoạn 2 diễn ra chậm hơn trong những năm tiếp theo. Tình trạng gãy xương do loãng xương tăng lên theo liều sử dụng và giảm dần nguy cơ khi dừng thuốc.

Ở những bệnh nhân này, glucocorticoid gây giảm tạo xương, tăng quá trình hủy xương và giảm hấp thu calci ở ruột.

Trong suy thận mạn

Thường gây ảnh hưởng tới các xương đặc. Nguyên nhân xảy ra tình trạng loãng xương là do bất thường trong chuyển hóa vitamin D, giữ phốt pho….

Do đái tháo đường

Gây ảnh hưởng đến các xương đặc, gây rỗng xương. Nguy cơ loãng xương tăng trên đái tháo đường typ 2 cao hơn trên typ 1. Tuy nhiên, cả 2 typ đều gây tăng nguy cơ gãy xương. Nguyên nhân thường do glucose máu cao nên gây tăng thải canxi qua thận, tăng cân không kiểm soát trong đái tháo đường typ 2…

Loãng xương thứ phát trong viêm khớp dạng thấp

Thường gặp ở phụ nữ trung niên, thể trạng gầy. Bệnh gây hạn chế vận động do cứng khớp, đau khớp và biến dạng khớp. Nguyên nhân là do tăng các cytokine kích thích quá trình hủy xương như IL 6, IL 1 

Xem thêm: Dấu hiệu loãng xương

Trên đây là những thông tin liên quan đến loãng xương nguyên phát và loãng xương thứ phát. Hi vọng qua bài viết ngày, bạn sẽ hiểu được rõ hơn về từng loại loãng xương. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, hãy để lại câu hỏi, chuyên gia sẽ giải đáp giúp bạn.