Đo mật độ loãng xương bằng phương pháp DEXA là gì?

Đo mật độ loãng xương bằng phương pháp DEXA được đánh giá là phương pháp chính xác và hữu hiệu nhất. Phương pháp này được đánh giá rất cao, giúp đo mật độ khoáng xương cũng như chẩn đoán loãng xương tốt nhất hiện nay. Đây cũng được coi là phương pháp có nhiều ưu điểm vượt trội và đang được ứng dụng trong chẩn đoán loãng xương ở rất nhiều quốc gia trên thế giới. 

Phương pháp DEXA là gì?

Loãng xương là một bệnh lý của cơ thể đặc trưng bởi sự giảm khối lượng xương và tổn thương vi cấu trúc xương. Từ đó, nó dẫn đến xương giảm sức mạnh và tăng nguy cơ gãy. Chẩn đoán loãng xương dựa vào kết quả đo mật độ xương (tỷ trọng xương) nhằm đánh giá mức canxi trong xương. Từ đó đánh giá nguy cơ thiếu xương, loãng xương và gãy xương của bệnh nhân.

Các phương pháp đo mật độ xương hiện nay gồm

– Siêu âm

– Đo hấp thụ năng lượng tia X kép (DEXA)

– Dựa vào độ hấp thụ năng lượng tia X đơn (SXA)

– Độ hấp thụ năng lượng phổ quang kép (DPA)

– Đo hấp thụ năng lượng phổ quang đơn (SPA)

Trong các phương pháp đo mật độ xương kể trên thì phương pháp DEXA được cho là ưu việt, chính xác và ít xâm lấn nhất. Hiện nay, phương pháp này đang được sử dụng rộng rãi trên nhiều quốc gia trên thế giới và trở thành tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán loãng xương. 

Phương pháp Dexa đo mật độ loãng xương

Nguyên lý hoạt động của phương pháp DEXA dựa trên sự hấp thu tia X kép để xác định mật độ xương. Cụ thể, máy sẽ phát ra chùm tia X ở 2 mức năng lượng cao và thấp. Sau đó đọc sự suy giảm năng lượng của 2 chùm tia này sau khi đi qua xương. Khi mật độ xương càng cao thì lượng tia xuyên qua xương càng ít. Điều này có nghĩa là độ hấp thụ của tia tỷ lệ thuận với mật độ xương.

Phương pháp đo mật độ xương DEXA thường được thực hiện tại các vị trí như cổ xương đùi (bên không thuận) hay cột sống thắt lưng. Do đó thường dễ thực hiện, ít gây trở ngại. Đây cũng được đánh giá là một phương pháp an toàn, không xâm lấn và không cần thiết sử dụng phương tiện bảo hộ cho cả bệnh nhân và bác sĩ.

Phương pháp đo mật độ xương này hiện đang được sử dụng phổ biến trong việc chẩn đoán loãng xương; Phát hiện nguy cơ loãng xương, gãy xương trong tương lai cũng như theo dõi quá trình điều trị loãng xương của người bệnh. 

Ưu điểm của phương pháp đo mật độ xương

So với các phương pháp hiện tại thì đo loãng xương bằng phương pháp DEXA có nhiều ưu điểm vượt trội hơn hẳn. Cụ thể:

– Đảm bảo an toàn cho cả người bệnh và nhân viên y tế khi thực hiện do liều chiếu phóng xạ thấp.

– Cách thực hiện đơn giản: Người bệnh chỉ cần mặc quần áo thoải mái, không mang trang sức là có thể thực hiện phương pháp.

– Thời gian tiến hành nhanh chóng: Thời gian cho một lần đo chỉ khoảng 10-15 phút.

– Can thiệp không xâm lấn, hoàn toàn không gây đau đớn, bệnh nhân không cần gây mê hay nhịn ăn trước khi thực hiện.

– Là phương pháp hiệu quả nhất hiện nay trong việc chẩn đoán loãng xương với độ chính xác cao lên tới 99%.

– Ngoài đo mật độ xương, phương pháp DEXA còn có thể đánh giá khối cơ, mỡ, khối xương của cơ thể và tính toán lượng chuyển hóa cơ bản của cơ thể để dự đoán nguy cơ mắc một số bệnh.

Phương pháp DEXA nên được dùng để đo mật độ xương cho những đối tượng nào?

Đo mật độ xương bằng phương pháp DEXA nên được chỉ định ở những bệnh nhân có nguy cơ cao mắc loãng xương như:

– Phụ nữ sau mãn kinh dưới 65 tuổi.

– Nữ giới trên 50 tuổi có kèm các yếu tố nguy cơ loãng xương như: Đã từng bị gãy xương sau 30 tuổi. Tiền sử gia đình có người từng bị gãy xương, chế độ dinh dưỡng thiếu canxi, hút thuốc, ít vận động thể lực, mắc các bệnh lý đường tiêu hóa, mắc bệnh suy thân hay cường tuyến cận giáp,…

– Phụ nữ có phẫu thuật cắt buồng trứng trước 40 tuổi hoặc đang sử dụng liệu pháp hormone thay thế trong thời gian dài.

– Người thường xuyên sử dụng các chất kích thích như thuốc lá, bia rượu, cafein,…

– Nam giới > 70 tuổi.

– Người thừa cân béo phì hay những người có chỉ số khối cơ thể ≤ 18.5 kg/m2;

– Người sử dụng corticoid kéo dài trên 3 tháng với liều ≥ 5mg prednisone

– Ngoài ra, phương pháp DEXA cũng được chỉ định đối với những bệnh nhân đang điều trị loãng xương để theo dõi tiến triển của bệnh cũng như hiệu quả của các biện pháp điều trị. 

Những người không nên sử dụng phương pháp Dexa để đo loãng Xương

Tuy nhiên, cũng cần chú ý một số đối tượng không nên sử dụng phương pháp này để tránh những ảnh hưởng không tốt cho cơ thể và kết quả không chính xác. Cụ thể:

– Phụ nữ đang mang thai hoặc nghi ngờ có thai. Đặc biệt trong 3 tháng đầu thai kỳ.

– Bệnh nhân đã sử dụng các chất: Thuốc cản quang chứa iod, đồng vị phóng xạ, Baryt trong vòng 7 ngày. 

– Người có kim loại tại vị trí đo mật độ xương.

Bao lâu thì nên đo mật độ xương 1 lần?

Tuân thủ thời gian lặp lại phương pháp đo mật độ xương là cách hiệu quả để kiểm soát bệnh loãng xương cũng như đánh giá nguy cơ mắc loãng xương của bản thân. Nếu nằm trong nhóm nguy cơ cao như đã kể trên ở trên, bạn nên tiến hành đo mật độ xương 2 năm/lần để đánh giá tiến triển của bệnh.

Đối với những bệnh nhân đang sử dụng corticoid liều cao thì khoảng thời gian này có thể được rút ngắn 6 tháng 1 lần để đánh giá tác động của thuốc lên mật độ xương cũng như một số tình trạng liên quan của bệnh.

Trên đây là một số thông tin cơ bản liên quan đến vấn đề đo mật độ xương bằng phương pháp DEXA. Hy vọng bài viết đã giúp bạn giải đáp được những thắc mắc xung quanh phương pháp này. Chúc bạn nhiều sức khỏe!

Xem thêm: Phương pháp X quang loãng xương